[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->ZOFIA J. ZDYBICKA USJKKatolicki Uniwersytet Lubelski Jana Paw³a IIChrzecijañstwo wobec terroryzmu1. Wspó³czesne przejawy terroryzmuTerroryzm, jako jedna z najbardziej brutalnych form agresji,Îw mikro- i makroskali wystepowaø zawsze. Gøownym zadaniem ter-Âroryzmu jest wytwarzanie zastraszania politycznego. Jego przejawyÎÂtowarzyszyøy najczesciej wojnom i rewolucjom.Terror jest zastosowaniem przemocy, gwaøtu, okrucienstwa doÂÎgna Âniszczenia lub zastraszania przeciwnika, by osia Îc zamierzonyÎÎcel. W dziejach Europy szczegolnie zapisaøa sie w naszej pamieciÂrewolucja francuska z jej ostatnim etapem nazwanym ¹etapem ter-roruº. Wiek XX zostaø naznaczony dramatycznymi przejawami ter-roru, ktore byøy wpisane w ideologie hitleryzmu i komunizmu, a ktoreÂÂspowodowaøy cierpienie i smierc milionow niewinnych ludzi. Byø toÂÂÂwiek holocaustu i nieludzkich totalitaryzmow1.ÂWydarzenie z 11 listopada 2001 r.: atak terrorystyczny na WTCÂÎw Nowym Jorku ± Swiatowe Centrum Handlu, symbol potegi eko-Î,ÎcaÎnomicznej i symbol globalizacji ± ujawniøo nowa zastraszaja Î formeÎterroryzmu ± forme wojny, ktorej towarzyszy nieprzenikniona tajem-ÂÎnica. Kto? Wobec kogo? Po co? Wojna, ktora nie stosuje sie doÂÇÎÎzadnych miedzynarodowych ustalen, zadnych przyjetych reguø. ÇÂNa temat terroru jest wiele literatury, zob. szczegolnie:Swiat w rok poÂtragedii WTC 11.09.2001,red. J. Bortkiewicz, passim. Jesli chodzi o syntetyczneÂopracowanie na temat stosunku chrzescijanstwa do terroru zob. A. Zioøkowski,ÂÂÂTerroryzm,w:Jana Pawøa Encyklopedia nauczania spoøecznego,red. A. Zwo-linski, Radom 2005, s. 520-523 oraz A. F. Dziuba,Terroryzm,w:Jana PawøaÂEncyklopedia nauczania moralnego,red. J. Nagorny, Radom 2005, s. 546-548.Â1106Zofia J. Zdybicka USJKÇÎA jednak jest to wojna zorganizowana. Wiemy, ze istnieja organiza-ÇÎcje terrorystyczne, ze w tajemniczych warunkach gina ludzie. Wspoø-ÂÎc Îczesni terrorysci, posøuguja sie najnowszymi srodkami techniczny-ÂÂÂÇÎÎmi, dysponuja wielkim kapitaøem zagrozenia. Opracowuje sie szero-Îko zakrojone strategie, ktore dotykaja ludzi niewinnych ± przypad-ÂÎÂÎkowych ofiar akcji terrorystycznych. Sprawcy najczesciej nie sa ujaw-Î Ç Îdanniani, nawet nie zdradzaja za  .W tych nowych formach wspoøczesnego terroryzmu chodzi o spo-ÂÇwodowanie bezøadu spoøecznego, wytworzenie w zyciu spoøecznymÇÎatmosfery ogolnego zagrozenia i wyøaniania sie procesow destrukcyj-ÂÂ2ÎÎÎnych . Musza istniec przyczyny tego zjawiska. Jedna z nich sa asyme-Â3Îtrie ekonomiczne. Terroryzm jest manifestacja frustracji .2. Chrzecijañstwo potêpia terroryzmÎChrzescijanstwo jest religia prawdy, sprawiedliwosci, miøosci mi-ÂÂÂÂÎøosiernej, pokoju i ze swej natury sprzeciwia sie wszelkim formomprzemocy. Bog jest miøoscia Z miøosci i dla miøosci stworzyø czøowie- Î.ÂÂÇka. Od Boga pochodzi zycie ludzkie i On jest jedynym jego Panem.ÇÎdSta zakaz: ¹Nie zabijajº. Powinnoscia kazdej osoby ludzkiej jest ÎÇÇÇochrona swego zycia, obrona zycia ludzkiego jest takze powinnoscia ÎÎwøadz publicznych. Wszelka agresja, przemoc, tortury i zabijanie sasprzeczne z moralnoscia chrzescijanska Chrzescijanskie prawo miøo- Î Î.ÂÂÎwania czøowieka wyklucza walke tego typu. Terroryzm jest wielkimzøem moralnym.Stanowisko Koscioøa Katolickiego jest jasne:¹Terroryzm, ktory grozi, rani i zabija wszystkich bez roznicy, jestÂÂÇÎw gøebokiej sprzecznosci ze sprawiedliwoscia i miøoscia Stosowanie ΠÎ.Îcetortur, polegaja na przemocy fizycznej lub moralnej w celu uzys-kania zeznan, ukazania winnych, zastraszenia przeciwnikow, zaspo-ÂÂkojenia nienawisci jest sprzeczne z poszanowaniem osoby i godnosciÂÂ4ludzkiejº .234ÂJan Paweø II,Swiatowy Dzien Pokoju,2002, s. 4. wiat w rok po tragedii WTC 11.09.2001,s. 21.SKatechizm Koscioøa Katolickiego,Poznan 1994, s. 2297.ÂÂChrzecijañstwo wobec terroryzmu107ÎÎÂDzieje Koscioøa pokazuja pewne dewiacje powodowane najczes-ÂÎÎ,Îciej sytuacja spoøeczno-polityczna w jakiej Koscioø sie znajdowaø. ÂÎÎW IV wieku chrzescijanstwo staøo sie w Cesarstwie Rzymskim religiaÂÂÎcapanuja Î. Opieka cesarzy mogøa nieraz isc zbyt daleko i posuwac sie Îdo dziaøan niezgodnych z duchem religii Chrystusowej. Od KarolaÂWielkiego (814 r.) koncepcja spoøecznosci chrzescijanskiej uznawaøaÂÂÂÎdek koscielno-panstwowy, w ktorym przestepstwo religijne, np.ÎporzaÂÂÂÎherezja, byøo traktowane jako przestepstwo panstwowe, na ktoreÂÂreagowaøa wøadza panstwowa (Inkwizycja). Reformacja i wojny reli-ÂÎÎcymi zasadeÎgijne (XVI-XVII w.) miedzy protestantami, uznajaǹcuius regio eius religioº, i katolikami byøy powodowane utozsamie-niem wøadzy panstwowej i religijnej.ÂÎ ÎÎÎ ÂÎPolska ma piekna tradycje tolerancyjna ± swiadcza o tym m.in.Îsejm konwokacyjny (1573), Konstytucja 3 Maja i nastepne, a przedewszystkim søowa krola Zygmunta II Augusta: ¹Nie jestem krolemÂÂ5sumien ludzkichº .ÂKoscioø nie ukrywa prawdy (zwykle wyolbrzymianej) na temat ÂÎ Âswoich bøedow, zwøaszcza w kwestii Inkwizycji: ¹W czasach minio-nych te okrutne praktyki (terrorystyczne) byøy powszechnie stoso-ÎdyÎdku, czestoÎwane przez legalne rza w celu utrzymania prawa i porzaÎdow-bez sprzeciwu ze strony pasterzy Koscioøa, ktorzy w swoim saÂÂÎÎcenictwie przyjeli przepisy prawa rzymskiego dotycza tortur. MimoÇÎz-tych godnych pozaøowania aktow, Koscioø zawsze pouczaø o obowia Âku øagodnosci i miøosierdzia; zabraniaø osobom duchownym przele-ÂÇÎwania krwi. W ostatnich czasach staøo sie oczywiste, ze te okrutneÎdku publicznego, ani zgod-praktyki nie byøy ani konieczne dla porzane ze søusznymi prawami osoby ludzkiej. Przeciwnie ± praktyki teÇ ÂÎÎÎprowadza do jeszcze wiekszych ponizen. Powinno sie dziaøac w celuÂ6ich zniesienia. Trzeba modlic sie za ofiary i za katowº . ÎÂZasada chrzescijanska to zasada tolerancji i wolnosci sumienia,ÂÂÂÇÎktora wywodzi sie z Ewangelii. Nie mozna nikogo zmuszac do wy-ÂÂboru religii w ogole czy wyboru konkretnej religii. To sprawa osobis-ÂZob. szerzej A. Dylus, D. Olszewski,Tolerancja,w:Søownik teologiczny,Katowice, t. II, 1998, s. 312-315.6Katechizm,s. 2298.5108Zofia J. Zdybicka USJKÇÎtej decyzji. Pieknie to okresliø sw. Augustyn: ¹Czøowiek moze uwie- Ârzyc tylko wtedy, jesli zechceº. Wolnosc religii jest fundamentemÂÂÂÂwszystkich ludzkich wyborow.Â3. Koció³ wspó³czesny wobec terroryzmuÎceTerroryzm, czy to jako zjawisko towarzysza wielkim wojnomXX wieku (terroryzm rasistowski, terroryzm radziecki) z najgrozÂniej-szymi przejawami, jakie byøy znane w historii: holocaust, obozy kon-centracyjne, øagry, Katyn, gøod na Ukrainie, czy to jako nowa formaÂÂÎwojny, byø przez Koscioø zdecydowanie potepiany. ÂÇCzynili to wszyscy XX-wieczni papieze:Pius XI ± encyklika ¹Quadregesimo Annoº (1931)Pius XII ± przemowienie radiowe skierowane do wszystkich na-Ârodow (1941)ÂJan XXIII ± encyklika ¹Pacem in terrisº (1963)Paweø VI ± ¹Populorum progressioº (1967).Sobor Watykanski II w Konstytucji o obecnosci Koscioøa w swie-ÂÂÂÂÂÇ ÎceÎÎcie wspoøczesnym ¹bezwzglednie potepia jako przerazaja zbrod-Ânie, groz Î wojny totalnej (nuklearnej) czy wyscig zbrojen. Akcen-ÂbeÂÂtuje powinnosc czynnego udziaøu Koscioøa w budowaniu sprawiedli-ÂÂÂwosci spoøecznej i swiatowego pokojuº7.ÂÂ4. Stanowisko Jana Paw³a II wobec terroryzmuÇSposrod wszystkich papiezy Jan Paweø II poswieciø terroryzmowi Â ÎÎnajwiecej uwagi. Dokonaø ± w oparciu o zasady personalizmu ± jegoÎÎcpogøebionej analizy, wskazuja na przyczyny terroryzmu oraz drogii metody obrony przed nim.ÇJuz w swojej pierwszej, programowej encyklice ¹Redemptor ho-ÇÎc, Çminisº (1979) papiez ten wskazaø z  døa terroryzmu, zaznaczaja zeÂroKonstytucja o obecnosci Koscioøa w swiecie wspoøczesnym, § 79, w:ÂÂÂÂÇSobor Watykanski Drugi, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Paryz 1967, s. 639.ÂÂ7Chrzecijañstwo wobec terroryzmu109Îszukanie i znajomosc z  deø ma znaczenie dla drog jego przezwycie-  ÂroÂ8Çzenia .ÎJan Paweø II wskazuje przede wszystkim najgøebsze z  døa terro-ÂroÎÎceÎryzmu, siegaja prawdy o czøowieku. Sa to: brak poszanowania god-nosci ludzkiej, ludzkiej wolnosci, szczegolnie prawa do wolnosci re-ÂÂÂÂligijnej, brak poszanowania obiektywnych i nienaruszalnych prawczøowieka. Zasada praw czøowieka jest mocno zakorzeniona w sferzesprawiedliwosci spoøecznej ± jej brak rodzi nienawisc a ta z kolei Â,Î.skutkuje przemocaÇÇWaznym czynnikiem jest takze nieposzanowanie prawdy lub jejÇÇ ÂÎÎbrak. Prawda mozna by zdobywac serca i sumienia i søuzyc postepowiÂ9Îcy  Çczøowieka . Towarzyszy jej brak wolnosci generuja rozne formyÂÎÎcych lub odrzu-anarchii, ktorej nadaje sie charakter teorii kontestujaÂÎcych wøadze, doprowadzaja w skrajnych przypadkach do terro-ÎÎccajaryzmu politycznego lub slepej, spontanicznej lub zorganizowanejÂ10przemocy .ÇÎÎTerroryzm ± zdaniem Jana Pawøa II ± wyraza caøkowita pogardeÇÇÇdla zycia ludzkiego (najwyzszej wartosci), uzywa czøowieka jakoÂsrodka do celu, podczas gdy czøowiek jest zawsze celem, nigdy srod-ÂÂÎkiem. Terroryzm uderza wiec w godnosc osoby ludzkiej, czyli w ludz-ÂÂÇÎkie prawa, w ludzka moralnosc Nic go nie moze usprawiedliwic Â.Â.ÇTotez Jan Paweø II od pierwszych chwil swego pontyfikatu gøosiø,ÇÎze chrzescijanstwo zabrania uciekania sie do ¹nienawisci, mordowa-ÂÂÂ11nia bezbronnych ludzi, do metod terroryzmuº .ÎTerroryzm jest wynikiem braku dialogu miedzy ludzÂmi, grupamispoøecznymi,narodami, braku pluralizmu we wszystkich jego formach, nad-Ç Îdzy wøadzy, problemow ekonomicznych, nedzy i gøoduÎmiernej zaÂÇÎzanych konfliktow, jest takze wynikiemna wielu terenach, nierozwiaÂÎwalki na tle religijnym, zametu w spoøeczenstwach zdepersonifiko-Âwanych (odczøowieczonych). W takiej sytuacji jednostki lub grupy891011JanJanJanJanPaweøPaweøPaweøPaweøII,II,II,II,EncyklikaRedemptor hominis,s. 17.Homilia, Watykan, 23.02.1980 r.ÂSwiatowy Dzien Pokoju,2002, s. 19.ÂHomilia, Irlandia, 29.09.1979 r.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]